Długotrwałe używanie wody ze zbyt dużą ilością chloru lub o niewłaściwym pH do codziennych zabiegów higienicznych może niekorzystnie wpływać na stan naszej skóry. Częste objawy to jej przesuszenie, swędzenie bądź zaczerwienienie. Przyczynia się to także do pogorszenia kondycji włosów, utrudniając ich czesanie, układanie i właściwą pielęgnację. Woda złej jakości szkodzi jednak nie tylko naszemu zdrowiu. Może przyspieszyć także zużywanie i niszczenie sprzętów domowych, takich jak pralka, czajnik czy zmywarka. Podpowiadamy, jak sprawdzić pH wody i jej twardość, aby tego uniknąć i mieć pewność, że wszystkie najważniejsze parametry pozostają w granicach normy.
Czym jest pH wody?
Zanim odpowiemy na pytanie, jak sprawdzić pH wody, kilka słów wyjaśnienia co właściwie oznacza ten skrót i dlaczego badanie tego parametru ma dla nas takie znaczenie. Skala pH określa stopień kwasowości bądź zasadowości roztworów wodnych różnych związków chemicznych. I tak czysta woda cechuje się neutralnym pH wynoszącym 7. Wartości poniżej 7, aż do 0 oznaczają, że dany roztwór ma odczyn kwasowy (tym silniejszy, im niższy wynik pomiaru). Wartość powyżej 7 oznacza natomiast, że mamy do czynienia z roztworem o odczynie zasadowym.
Choć pełna skala zawiera w sobie przedział od 0 do 14, w warunkach domowych stosunkowo rzadko mamy do czynienia z tak silnie zasadowymi czy kwasowymi substancjami. Dla przykładu, pH soku cytrynowego wynosi mniej więcej 2,4, wody morskiej około 8, natomiast mydła 9.
Dlaczego właściwe pH wody w domu lub basenie ma takie znaczenie?
Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie pH nie jest korzystne dla naszej skóry, a także wpływa na trwałość sprzętów takich jak pralka, czajnik czy zmywarka. Regularny test jakości wody muszą również wykonywać posiadacze przydomowych basenów. Właściwa wartość pH wody, powinna być bliska neutralnej, czyli mieścić się w granicach od 7 do 7,4. Zaniedbania w tej kwestii mogą prowadzić do przykrych konsekwencji. Kąpiele w wodzie o niewłaściwym pH skutkują często nadmiernym przesuszeniem i zaczerwieniem naskórka lub szczypaniem oczu, a także przyczyniają się do nadmiernego wzrostu glonów i innych drobnoustrojów oraz niszczenia przydomowego basenu i jego instalacji. Co więcej, nadmiernie wysokie pH osłabia działanie chloru bądź innych środków dezynfekcyjnych, wymuszając częstsze ich stosowanie.
fot. Jak sprawdzić pH wody w basenie?
Jak sprawdzić pH wody?
W niektórych marketach budowlanych i ogrodniczych, a także w sklepach internetowych z akcesoriami basenowymi lub nawet sklepach hydraulicznych możemy zaopatrzyć się w niewielkie zestawy służące do pomiaru pH w domowych warunkach.
Niektóre z nich wykorzystują odczynniki chemiczne, które w kontakcie z roztworem o określonym odczynie pH zmieniają jego odcień, jak na przykład oranż metylowy. Do próbki roztworu wpuszcza się zwykle kilka kropel takiego odczynnika, a uzyskany odcień porównuje z dołączoną do zestawu skalą. Inne testery sprzedawane są natomiast w postaci nasączonej odpowiednim środkiem chemicznym bibułki działającej podobnie jak dobrze nam znany ze szkolnych lekcji chemii papierek lakmusowy.
Sposób dokonywania pomiaru oraz skala odniesienia może różnić się nieco w zależności od wykorzystanego przez producenta odczynnika, dlatego też, wykonując samodzielnie testy w warunkach domowych, należy uważnie zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na opakowaniu wybranego przez nas produktu.
Na rynku znajdziemy także stabilizatory pH pozwalające utrzymać jego właściwy poziom na przykład w przydomowym basenie.
fot. Kompleksowy test jakości wody
Czym jest twardość wody i jakie ma znaczenie?
Twardość wody to cecha zależna od ilości zawartych w niej jonów. Dotyczy to głównie kationów wapnia i magnezu, ale także żelaza oraz manganu. Wpływa ona na tak zwane napięcie powierzchniowe cieczy, które ma znaczenie dla jej ogólnych właściwości. Zasadniczo im wyższą twardość ma woda, tym trudniej czyścić nią zabrudzone powierzchnie, co wpływa na konieczność stosowania większej ilości mydła i innych detergentów.
Co więcej, duża twardość wody powoduje wytrącanie tak zwanego kamienia kotłowego, podczas jej podgrzewania. Zjawisko to możemy łatwo zaobserwować, użytkując sprzęty domowe, takie jak pralka czy czajnik. Choć nie jest to zjawisko bardzo niebezpieczne dla zdrowia, to z pewnością uciążliwe oraz trudne do wyeliminowania oraz wpływające na trwałość i wydajność urządzeń. Gromadzenie kamienia może także zaburzać działanie kotłów grzewczych oraz pogarszać kondycję rur, powodując znaczne utraty ciepła i ograniczenie przepływu, a w skrajnych przypadkach prowadząc do awarii całej instalacji.
Najczęściej stosowne środki zapobiegawcze to demineralizacja wody za pomocą specjalnych urządzeń lub dodawanie zmiękczaczy.
Jak zbadać twardość wody?
Twardość wody wyraża się w kilku różnych skalach. Wśród nich wymienić możemy niemieckie °n, francuskie °f czy angielskie °e lub amerykańskie ppm CaCO3, określające pojedynczą cząsteczkę CaCO3 na milion cząsteczek roztworu. Typowa twardość wody kranowej wynosi około 10 °n, co oznacza, że jest ona miękka. Za wodę średniotwardą uznaje się natomiast tą w przedziale 11,2–19,6 °n, powyżej tej wartości mamy do czynienia z wodą twardą lub bardzo twardą.
fot. Kropelkowy tester twardości wody
Na szczęście nie musimy mieć zbyt dużej wiedzy z dziedziny chemii, ani nawet znać wszystkich tych wartości, aby w warunkach domowych wykonać test jakości wody. Paskowy lub kropelkowy tester twardości wody bez problemu zakupimy w intrnecie lub dobrym markecie budowlanym. Wykonanie kontroli z ich wykorzystaniem przebiega podobnie jak w przypadku opisanych wcześniej testów pH. Uwzględniają one jony różnych cząsteczek, a dzięki dołączonej przez producenta instrukcji są bardzo łatwe do samodzielnej interpretacji.
Czy samodzielny test jakości wody ma sens?
Dostępne na rynku mierniki bardzo łatwo wykorzystać samodzielnie w domu, nawet jeśli nie zupełnie nie znamy się na chemii. Wiedząc, do czego służy tester twardości wody, gdzie kupić zestaw do domowego użytku i jak go zastosować, bez trudu przeprowadzimy w domu proste analizy. Takie regularne kontrole mają ogromne znaczenie przede wszystkim użytkowników studni przydomowych czy prywatnych basenów, ale nie tylko. Pamiętajmy jednak, że kropelkowy tester twardości wody czy pH, to proste narzędzie niepozwalające na dokonanie bardzo precyzyjnych pomiarów. Jeśli jakość i czystość wód budzi nasz niepokój, zawsze możemy przekazać próbki do profesjonalnego laboratorium.
