Jak zadbać o sadzonki winorośli? Uprawa winogron krok po kroku

Winogrona - uprawa

Klimat naszego kraju różni się zdecydowanie od tego panującego choćby w okolicach basenu Morza Śródziemnego czy innych miejscach słynących z produkcji win. Jednak uprawa winorośli w Polsce nie tylko jest możliwa, ale także może przynieść nam mnóstwo satysfakcji. Choć najwięcej plantacji mieści się na terenie województwa lubelskiego i podkarpackiego oraz w okolicach Zielonej Góry, nic nie stoi na przeszkodzie, aby hodować winogrona w ogrodzie na własny użytek także w innych regionach. Podpowiadamy, jak sadzić i kiedy przycinać krzewy, aby doczekać się smacznych i słodkich winogron. Uprawa wymaga nieco zaangażowania, ale nie należy do najtrudniejszych zadań.

Winorośl – uprawa krok po kroku

Krzewy winogron mają dość specyficzne wymagania bytowe i potrzebują właściwej pielęgnacji, jednak jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki do rozwoju i owocowania, istnieje spora szansa, że dostarczą nam obfite i smaczne plony. Przede wszystkim, musimy znaleźć dla nich dopasowane, dobrze nasłonecznione stanowisko w miejscu, w którym gleba stosunkowo szybko się nagrzewa. Dzięki dostępowi do światła roślina szybciej rozwija się i zdecydowanie lepiej owocuje, a także zdecydowanie rzadziej dopadają ją choroby grzybicze.

Przeczytaj również: Cyprysiki
Sadzenie winogron ma sens

fot. Sadzenie winogron ma sens

Jaka ziemia pod winogrona będzie najlepsza?

Krzewy winorośli mają bardzo rozwinięty system korzeniowy, który może sięgać do ośmiu metrów w głąb ziemi. Najbardziej służy im podłoże o dobrej strukturze, przepuszczalne i bogate w składniki pokarmowe. Potrzebują gleby głębokiej, gliniasto-piaszczystej, o dużej pojemności wodnej. Zależnie od odmiany preferują podłoże oddczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Gleba podmokła, torfowa czy ilasta jest natomiast źle tolerowane przez winogrona, uprawa na niej prawdopodobnie nie uda się. Średni poziom wód gruntowych w wybranym miejscu powinien wynosić około 1,5 m poniżej powierzchni gruntu.

Jeśli planujemy przeprowadzić sadzenie winorośli na wiosnę, stanowisko pod ich uprawę przygotować musimy już jesienią poprzedniego roku. Przede wszystkim należy usunąć z  niego stare rośliny i korzenie oraz chwasty, a także wyrównać teren oraz spulchnić i użyźnić glebę dobrze przerobionym obornikiem bądź kompostem.

Jak wybrać sadzonki winorośli?

Chcąc posadzić na swojej działce winorośl, sadzonki warto zakupić ze sprawdzonego źródła. Na rynku spotkamy krzaczki kopane z nagim systemem korzeniowym bądź hodowane w pojemniku. Te pierwsze bywają niestety często nieco gorszej jakości, istnieje więc spore ryzyko, że nie przyjmą się w nowym miejscu.

Sadzonki kupione w pojemniku, wykonane na ogół z krótkiego, cienkiego odcinka łozy, potrzebują jednego sezonu na dorównanie tym  wykonanym z grubszego odcinka. Najlepszy wybór to sadzonki wykonane z długiego, przynajmniej dwuoczkowego fragmentu łozy, o grubym, dobrze rozwiniętym i wyraźnie zdrewniałym przyroście mającym długość 30-40cm i grubość około 5-6 mm u nasady. Taką sadzonkę musimy jednak posadzić głębiej i samemu formować szyjkę korzeniową. W tym celu, w ciągu pierwszych 3-4 lat uprawy powinniśmy wycinać korzenie przypowierzchniowe, co spowoduje rozwój tych z głębszych poziomów. Choć mogą one drewnieć nieco słabiej niż kopane i przemarzać w mroźne zimy, zwykle jednak odbijają wiosną, wypuszczając młode pędy.

Znaczenie ma oczywiście również to, jaką wybierzemy odmianę. Warto zwrócić uwagę na jej właściwości oraz wymagania glebowe danego krzewu, a także czas czy obfitość owocowania. W naszych warunkach klimatycznych bardzo ważna jest również mrozoodporność danej rośliny. Nie każda winorośl poradzi sobie niestety na terenie naszego kraju.

W uprawie amatorskiej wybieramy jednak często dane gatunki czy odmiany nie tylko ze względu na ich użytkowe znaczenie, lecz także jej walory estetyczne. Wiele osób wykorzystuje winorośle do obsadzenia altan i pergoli. W takiej sytuacji możemy postawić na odmiany silniej pnące i rozrastające się, kosztem mniej obfitego owocowania.

Rozmnażanie winorośli w uprawie amatorskiej

Samodzielne rozmnażanie winorośli nie jest zbyt skomplikowanym procesem i z powodzeniem możemy przeprowadzić je także w uprawie amatorskiej. Wiosną lub latem należy przycisnąć kawałek pędu do podłoża i lekko przysypać. Jeżeli znajduje się on zbyt wysoko i nie dotyka gruntu, możemy nasypać ziemi do wiadra, postawić je na podwyższeniu i również przycisnąć gałązkę. Po upływie dwóch miesięcy powinna się ona już delikatnie ukorzenić, tak abyśmy mogli ją odciąć.  Po kolejnych dwóch tygodniach sadzonka zwykle nadaje się do wykopania i przesadzenia w nowe miejsce

Zimą, w lutym i marcu, możemy natomiast uciąć roczne pędy po trzecim oczku.     Trzeba pamiętać, aby włożyć je na około miesiąc do wazonu lub słoika, zgodnie z wcześniejszym kierunkiem wzrostu, tzn. odciętą końcówką do dołu,  przechowywać w chłodnym miejscu o temperaturze nie niższej niż 10°C i zmieniać wodę mniej więcej raz w tygodniu. Kolejny krok to przełożenie młodej sadzonki do doniczki z żyzną ziemią. Na stanowisko możemy wysadzić ją w kwietniu bądź maju, w zależności od panującej temperatury.

Prawidłowe sadzenie winorośli

Sadzenie winorośli musimy rozpocząć od wykopania w upatrzonym miejscu dołków o szerokości wynoszącej około pół metra i głębokości 30- 40 cm, zależnie od rodzaju podłoża oraz wielkości sadzonki. Z ziemi powinna wystawać jedynie „główka” sadzonki, czyli zgrubienie z przyciętymi krótko przyrostami. Zbyt płytkie sadzenie może utrudnić roślinie prawidłowy wzrost i narazić je na przemarznięcie. Należy jednak pamiętać, że w przypadku okazów szczepionych, miejsce szczepienia musi znaleźć się ponad powierzchnią gruntu.

Sadzonki należy rozmieścić w odległości około 1,5-2 m od siebie i niecały metr od ściany budynku.  Od strony północnej wbijamy paliki, a dno dołka zaprawimy dobrze przerobionym kompostem lub obornikiem, w ilości nie większej niż 2 kg. Nawóz przysypujemy kilkucentymetrową warstwą ziemi i formujemy w kopczyk, a dopiero na nim nim umieszczamy przyciętą krótko sadzonkę.

Plantacja winogron

fot. Plantacja winogron

Sadzenie winorośli możemy przeprowadzić zarówno wiosną, jak i jesienią, choć w przypadku sadzonek z pojemnika mających wiele liści zdecydowanie lepiej sprawdzi się opcja pierwsza. W przypadku sadzenia wiosennego roślinkę powinno się przyciąć, pozostawiając dwa wyraźne, dobrze wykształcone dolne pąki. Jeżeli ma ona kilka przyrostów, należy na dwóch najgrubszych pozostawić po jednym pąku, a najsłabszy wyciąć w całości. Korzenie winorośli powinniśmy rozmieścić równomiernie na kopczyku, a następnie zasypać dołek ziemią do połowy głębokości, wlać do niego mniej więcej 5 litrów wody i dopiero po jej wsiąknięciu zasypać dół do końca

Sadząc jesienią, nie powinniśmy natomiast przycinać sadzonek, ani wlewać wody do dołka, a jedynie usypać nad nią kopczyk o wysokości mniej więcej 30 cm. Cięcie winorośli wykonujemy w tym przypadku dopiero wiosną. Po rozgarnięciu ziemi należy pozostawić 2 lub 3 pąki i ponownie usypać nad sadzonką niską górkę ziemi, podobnie, jak to ma miejsce przy sadzeniu wiosennym.

Podlewanie i nawożenie winogron

W uprawie amatorskiej najlepiej sprawdzą się nawozy naturalne o niskiej zawartości azotu. Możemy wykorzystać choćby dobrze przefermentowany obornik, na przykład bydlęcy, w dawce 8-10 kg/m². Zamiast niego często stosuje się także kompost w ilości 10-15 kg/m² bądź nawóz roślinny. Saradela, czy łubin przyorane przed posadzeniem krzewów mają nie mniejszą wartość odżywczą niż obornik, a sięgające głęboko, nawet do 4-5 metrów w głąb, korzenie tych roślin motylkowych, dobrze wpływają na strukturę gleby i poprawiają jej napowietrzenie. Bez względu na wybrany rodzaj nawozu, pamiętajmy o jego głębokim przekopaniu.

Na mniej zasobnym podłożu możemy raz do roku wykorzystaćtakże preparaty mineralne. Najwygodniejsza do użycia w takim przypadku będzie wieloskładnikowa mieszanka ogrodnicza. Stosuje się ją zwykle w ilości od 10 dag/m² na glebach lekkich oraz do 20 dag/m² na podłożach nieco cięższych. Najlepiej kierować się tu jednak wskazaniami producenta zamieszczonymi na opakowaniu.

Duża plantacja winogron ma zwykle zainstalowany profesjonalny system nawadniania podziemnego. Idealnym, prostym do zastosowania rozwiązaniem dla nieco mniejszych upraw będzie wkopanie perforowanego węża o długości kilkudziesięciu centymetrów pod powierzchnię gleby, zatkanie jednego końca oraz wyprowadzenie drugiego nad ziemię i podłączenie go do kranu. Dzięki temu podlewając, nie podnosimy jednocześnie wilgotności powietrza, co pozwala ograniczyć występowanie mączniaka na winorośli, a przy okazji czyni cały proces mniej pracochłonnym.

Oczywiście, jeśli sadzimy zaledwie kilka krzaczków, możemy podlewać winorośle w sposób tradycyjny, pamiętając przy tym, aby nie moczyć przy tym naziemnej części rośliny. Dorosłe winorośle, ze względu na rozbudowany system korzeniowy, dobrze radzą sobie w warunkach zmniejszonej wilgotności i w naszym klimacie zwykle potrzebują podlewania wyłącznie w czasie długotrwałej suszy. Niestety młode okazy wymagają z naszej strony nieco więcej troski i należy zapewnić im regularne podlewanie. Warto również podsypać je ściółką, na przykład w postać drobnej kory, która pozwoli zatrzymać wilgoć w glebie na nieco dłużej.

Kiedy przycinać winogrona, jak je prowadzić i pielęgnować?

W polskich warunkach klimatycznych najlepsze rozwiązanie pod względem ochrony przed mrozem to prowadzenie krzewu w postaci niskiego tzw. pojedynczego sznura Guyota, formy bardzo popularnej w winnicach, coraz częściej spotykanej również na działkach. Jej wykonanie nie powinno przysporzyć problemów, jednak, aby ja stworzyć potrzeba dodatkowej konstrukcji wspierającej, na przykład muru.

Wiosną, pęd naszej posadzonej jesienią poprzedniego roku sadzonki powinniśmy skrócić do 4-5 oczek. Najlepiej w połowie maja przyciąć roślinkę pozostawiając dwa najsilniejsze pędy. W drugim roku jeden z nich przycinamy nad 2-3 oczkiem, drugi natomiast odginamy poziomo nad ziemią na wysokości nie mniejszej niż 40 cm, tworząc łozę. Latem z przyciętego pnia pozwalamy wyrosnąć dwóm pędom na odnowienie. Z pędu przygiętego, powinny wyrosnąć w górę pędy, które należy skrócić za szóstym liściem, licząc od owoców. Pasierby wyrastające z kątów liściowych obcinamy natomiast już za pierwszym liściem. Pamiętajmy przy tym, że pęd winorośli wydaje owoce tylko raz i po owocowaniu powinien zostać usunięty.

W kolejnych latach wycinamy całą łozę z przygiętej wcześniej gałązki. Jej miejsce zajmuje pęd pozostawiony na odnowienie. Drugi należy natomiast przyciąć na 2-3 oczka. Owocujące wyrastające z łozy przycinamy za 6 liściem, licząc od grona, a te, które nie zawiązały gron wyłamujemy całkowicie.

Dla odmian rosnących z natury bardzo silnie, odpowiednia forma to z kolei sznur poziomy dwuramienny, o identycznej zasadzie otrzymania jednak o dwóch przeciwlegle przygiętych łozach i o czterech pędach przyciętych.

Krzew pozostawiony sam sobie, mając odpowiednią podporę, może dorosnąć do kilkudziesięciu metrów wysokości. Odpowiednia pielęgnacja i cięcie winorośli pozwala jednak utrzymać ją ściśle kontrolowanych rozmiarach. Opracowywane od setek lat metody doprowadziły do uzyskania kilkudziesięciu metod rozpinania łozy oraz jej pielęgnacji. Choć może to wydawać się amatorom dość skomplikowane, w rzeczywistości wystarczy jednak znajomość podstawowych zasad. Przez pierwsze kilka lat stosujmy przycinanie zimowe, w wyniku którego pozostaną tylko pędy owocujące. Ma ono na celu pogrubienie głównego pnia. W ciągu sezonu wegetacyjnego winorośl wymaga około 4-5 zabiegów cięcia lub przycinania. Zaniedbana po pewnym czasie wyradza się i przestaje owocować. W kolejnych latach winorośl najlepiej przycinać na przedwiośniu. Usuwamy wtedy większość starych, słabych lub nieowocujących pędów, zostawiając maksymalnie kilka najsilniejszych. Warto wiedzieć, że zbyt późne cięcie może spowodować tak zwany płacz winogrona, czyli wyciekanie soków z rośliny.

Latem skracamy pędy z owocami za szóstym liściem, licząc od grona, oraz te wyrastające z kątów liściowych pędów jednorocznych tzw. pasierby za pierwszym liściem. Zabieg ten powtarzamy w miarę potrzeby.

Jesienią po przycięciu łozy na 2-3 oczka powinniśmy zabezpieczyć roślinęprzed zimowym mrozem, na przykład obsypując kopczykiem ziemi. W kolejnym roku z każdego z oczek udaje się zwykle uzyskać dorodne latorośle. Krzew powinien się również do tego czasu porządnie ukorzenić, co ma ogromne znaczenie dla jego dalszego wzrostu.

Na ogół przyjmuje się, że optymalne obciążenie krzewu owocowaniem powinno wynosić 10-40 płodnych oczek. Dla założonych 24 oczek można pozostawić 2 łozy po 12 oczek, 3 łozy po 8 oczek, 4 łozy po 6 oczek, 6 łóz po 4 oczka. Cała reszta powinna zniknąć pod sekatorem. Należy jednak wiedzieć, że u niektórych odmian pierwsze trzy oczka są niepłodne i wyrastające z nich latorośle nie wydają owoców. Grona powinny znajdować się w odległości około 30 cm od siebie. Można także przerzedzić same jagody w obrębie jednego grona, jeśli jest zanadto zbite.

Winorośl - uprawa

fot. Winorośl – uprawa

Wykonując wszelkie zabiegi, pamiętajmy, że dojrzałe owoce winorośli nie lubią dotykania, na którego skutek mogą stracić swój ładny nalot. Chcąc zebrać dojrzałe grono, zetnijmy je więc sekatorem wraz z kawałkami zdrewniałej łozy o długości około 5 cm po obu stronach owocu.

Czy uprawa winogron to zajęcie dla amatora?

Chcąc otrzymać liczne zdrowe owoce, musimy zachować kilka podstawowych zasad dotyczących uprawy winogron. Dbajmy przede wszystkim o to, aby zachować równowagę między możliwościami systemu korzeniowego, a pokarmowymi potrzebami nadziemnej części latorośli, liści i owoców. Krzew nie może być nadmiernie rozbudowany, ponieważ pokarm pobierany przez korzenie zostanie wtedy wykorzystany głównie na rozwój liści i pędów, a nie gron.

Pamiętajmy też o konieczności właściwego nasłonecznienia gron, co niezbędne jest do ich prawidłowego dojrzewania i zgromadzenia maksymalnej ilości cukrów. Wycinajmy więc albo podwiązujmy liście rzucające cień na dojrzewające owoce. Nie zapomnijmy o konieczności przewietrzania krzewów, co zapobiega chorobom grzybowym, oraz o takim uformowaniu krzewu, które ułatwiać będzie osłonięcie go przed wpływem zimowych mrozów.

Choć uprawa winogron wymaga nieco pracy i cierpliwości, także amator może poradzić sobie z tym zadaniem. Wystarczy pamiętać o zachowaniu podstawowych zasad dotyczących tego, jak pielęgnować winogrona. Przycinanie zgodnie z zasadami przedstawionymi powyżej, zapewnienie odpowiedniego stanowiska o dobrym nasłonecznieniu oraz właściwe podlewanie i nawożenie powinno sprawić, że w przyszłości nasz krzew zaowocuje obficie, dostarczając nam smacznych i słodkich winogron.

Sending
Ocena artykułu
5 (3 głosów)