Poziomki – uprawa, przycinanie, odmiany

Dzikorosnące poziomki spotkać możemy przede wszystkim w lasach i na ich obrzeżach. Ich krzaczki osiągają wysokość około 30 cm i w czasie kwitnienia obsypują się drobnymi, białymi kwiatami. To jednak nie one są najważniejsze, a słodkie, niewielkie, owoce, w które się z czasem przekształcają.  Coraz więcej osób chce mieć do nich nieco łatwiejszy dostęp do tych zdrowych smakołyków i decyduje się na hodowanie krzewów we własnym ogrodzie. Nic w tym zresztą dziwnego, dojrzałe poziomki idealnie nadają się do zjedzenia prosto z krzaczka, a także sporządzenia pysznych i zdrowych przetworów. Podpowiadamy, jak sadzić poziomki, aby dobrze rosły i obficie rodziły apetyczne owoce.

Smaczne i zdrowe poziomki

fot. Smaczne i zdrowe poziomki

Zobacz również: Ogrodowe pergole

Poziomki – uprawa krok po kroku

Poziomki to byliny z rodziny różowatych spotykane w naturze w lasach na terenie niemal całej Europy. Niewiele osób wie, że to właśnie ze skrzyżowania dwóch gatunków poziomek, wirginijskiej i chilijskiej, powstały tak chętnie uprawiane i spożywane w naszym kraju truskawki.

Uprawne odmiany poziomki doskonale poradzą sobie również na naszej działce, a nawet na tarasie czy balkonie pod warunkiem, że zapewnimy im właściwe warunki bytowe. Przede wszystkim należy wiedzieć, że preferują one stanowiska słoneczne bądź lekko zacienione. Poradzą sobie także półcieniu, gdzie będą wymagały też z naszej strony nieco mniej troski, jednak niedobór światła może spowodować, że plony, staną się bardziej ubogie a same owoce okażą się nieco gorszej jakości, bardziej kwaśne oraz słabiej wybarwione. Jeśli zdecydujemy się posadzić poziomki w pełnym słońcu, musimy jednak przygotować na to, że konieczność częstego i regularnego podlewania przez cały sezon, nie tylko w czasie bardzo upalnego lata bądź długotrwałego braku opadów.

Jako byliny leśne, poziomki rosną najlepiej na glebie lekko kwaśnej lub kwaśnej, o pH wynoszącym między 5,5 a 6,0. Ze względu na płytki system korzeniowy, preferują podłoże średnio lekkie, przepuszczalne, żyzne i umiarkowanie wilgotne.  Nie służą im za to gleby piaszczyste bądź gliniaste.

Poziomki - uprawa dla wszystkich

fot. Poziomki – uprawa dla wszystkich

Decydując się na uprawę poziomki, warto mieć też świadomość, że choć należy ona do roślin wieloletnich, nie można spodziewać się, że będzie rodziła zadowalające plony w nieskończoność. Zwykle najobficiej owocuje ona do trzeciego roku po posadzeniu. Po tym okresie warto zastanowić się nad zasadzeniem nowych krzewów w innym miejscu na naszej działce.

Jak i kiedy sadzić poziomki?

Chcąc uprawiać na działce poziomki, sadzonki najlepiej zakupić w zaufanym sklepie ogrodniczym, a także przyjrzeć się, czy na pewno wyglądają one zdrowo. Rośliny te mogą zostać zaatakowane przez te same choroby pasożytnicze oraz grzybicze, które atakują na przykład truskawki takie jak choćby werticilioza czy szara pleśń. W dalszej części artykułu podpowiemy, jak jeszcze możemy uchronić przed nimi hodowane przez nas poziomki.

Przeczytaj: Oczary

Sadzenie młodych krzaczków gruntu przeprowadza się wiosną lub wczesną jesienią, kiedy gleba ma w sobie sporo wilgoci. Młode krzaczki należy rozmieścić mniej więcej w odległości 30 cm, aby mogły swobodnie się rozrastać. Chcąc utworzyć kilka rzędów, warto pozostawić między nimi nieco więcej przestrzeni, aby rośliny nie musiały walczyć o składniki pokarmowe. Nie warto sadzić ich zbyt blisko siebie, ponieważ zamiast zwiększyć uzyskiwane plony, możemy uzyskać efekt odwrotny od zamierzonego. Zbytnie zagęszczenie krzewów lub ich zachwaszczenie nie tylko utrudnia im dostęp do promieni słonecznych oraz niezbędnych składników odżywczych, ale także zwiększa ryzyko wystąpienia chorób wywoływanych przez grzyby..

Jeden z najważniejszych zabiegów, jaki należy wykonać, zanim posadzimy poziomki, a następnie regularnie powtarzać, to usuwanie chwastów. Szczególnie trudna bywa walka z gatunkami takimi, jak oset, perz czy mniszek lekarski. Można więc nieco ułatwić sobie to zadanie, stosując pod naszą uprawę agrowłókninę, która jednocześnie pomoże nam utrzymać w glebie pożądany poziom wilgoci, zapobiegając jej nadmiernemu przesuszeniu. Zbliżony efekt uzyskamy także, ściółkując sadzonki korą, dostępną w każdym sklepie ogrodniczym. Przygotowując stanowisko dla krzewu poziomki, warto również wzbogacić glebę dobrze przerobionym obornikiem bądź kompostem.

Kiedy zdecydujemy już, gdzie chcemy uprawiać poziomki, pora wykopać niewielkie dołki, w których umieścimy sadzonki. Aby mogły one swobodnie pobierać wodę z gleby, powinny znajdować się na głębokości zbliżonej do tej, na której rosły dotychczas. Przy sadzeniu uważajmy, aby nie uszkodzić korzeni, ani ich zbytnio nie podwinąć. Po przysypaniu dołka, należy poziomki obficie podlać.

Krzew poziomki

fot. Krzew poziomki

Hodowla poziomki z nasion

Zamiast kupować sadzonki poziomki w doniczce, możemy zdecydować się również na samodzielne wyhodowanie ich z nasion. To jednak zdecydowanie trudniejsza opcja, wymagająca z naszej strony nieco systematyczności i uwagi. Najbardziej znane odmiany wysiewać należy do pojemniczków lub skrzynek wypełnionych ziemią już pod koniec zimy, aby w sezonie móc przesadzić je do gruntu i jeszcze tego samego roku cieszyć się osobiście wyhodowanymi owocami. Nasionka sypiemy niezbyt gęsto do pojemniczka, delikatnie przysypujemy ziemią i podlewamy. Niektórzy zabezpieczają je dodatkowo folią. Jeśli jednak zdecydujemy się na takie rozwiązanie, musimy pilnować, aby nie zaparowała zbyt mocno i regularnie zdejmować ją, w celu przewietrzenia pojemnika. Skrzynki z nasionami powinno się przechowywać w ciepłym pomieszczeniu, o temperaturze około 20°C przez kilka tygodni, a następnie przenieść je w nieco chłodniejsze miejsce.  Należy mieć jednak na uwadze, że nim nasiona poziomki wykiełkują, może minąć nawet około 14-20 dni. Trzeba je regularnie podlewać delikatnym strumieniem wody, tak aby ich nie uszkodzić.

Kiedy młode roślinki do rozsady wykształcą już pierwsze liście, musimy przeprowadzić tak zwane pikowanie, czyli rozdzielić siewki do osobnych pojemników, aby posadzone zbyt gęsto nie musiały walczyć o niezbędne do wzrostu składniki pokarmowe. Kiedy wykształcą się z nich dobrze rozwinięte sadzonki, możemy przesadzić je wreszcie do gruntu. Zanim to zrobimy, warto nieco je zahartować, wystawiając je przez jakiś czas na zewnątrz i chowając jedynie na noc.

Podlewanie i nawożenie poziomki

Chcąc uprawiać poziomki, należy pamiętać, że wszystkie krzewy, a szczególnie te zasadzone na stanowisku słonecznym oraz młode, wymagają regularnego podlewania w trakcie sezonu, dostosowanego oczywiście do panujących warunków pogodowych. Świetnym rozwiązaniem, nie tylko w przypadku większych upraw, może okazać się automatyczny system nawadniania kropelkowego lub dużo tańsza i błyskawiczna w montażu deszczownia podłączana do węża ogrodniczego Oczywiście na potrzeby niewielkiego zagonka, na którym uprawiamy zaledwie kilka sadzonek, wystarczy zwykła konewka lub wąż ogrodniczy wyposażony w odpowiednią końcówkę.

Nawożąc poziomki, trzeba pamiętać, że dużo bardziej niebezpieczny może okazać się dla nich nadmiar nawozów azotowych niż ich brak. Warto więc zdecydować się na stosowanie preparatów organicznych lub mineralnych o wydłużonym uwalnianiu, dedykowanych do tego typu roślin. Przenawożenie może niestety skutkować rozwojem niebezpiecznych chorób grzybowych.

Kwiaty poziomki

fot. Kwiaty poziomki

Zdrowe poziomki – jak uniknąć chorób i pasożytów?

Jak już wspominaliśmy, krzewy poziomki narażone są przede wszystkim na typowe choroby i pasożyty truskawki, takie jak na przykład szara pleśń czy werticilioza. Z tego powodu zaleca się przede wszystkim przestrzeganie podstawowych zasad uprawy opisywanych wcześniej, takich jak zachowanie odpowiedniego płodozmianu, niezagęszczanie roślin oraz regularne odchwaszczanie. Aby uniknąć problemów, nie powinno się sadzić krzewów poziomki w miejscu, w którym uprawiano je już wcześniej, a także tam, gdzie rosły w poprzednich latach truskawki, maliny, pomidory czy ziemniaki. Zaleca się również profilaktyczne stosowanie preparatów miedzianowych, na przykład Miedzianu 50 WP. Podczas wykonywania oprysku, należy zwrócić uwagę na to, aby środek pokrył całą nadziemną część krzewu.  Jeśli mimo wszystko zauważymy pierwsze oznaki zakażenia, musimy niezwłocznie usunąć objęte nim części rośliny.

Poziomki – odmiany i gatunki warte uwagi

Gatunki poziomek możemy podzielić przede wszystkim na te posiadające rozłogi, czyli wydłużone pędy płożące się nad ziemią oraz bezrozłogowe.   Uprawa tych drugich wymaga od nas mniej pracy, ponieważ nie ma konieczności regularnego przycinania rozrośniętych rozłogów czy usuwania ich. Wydają one też zwykle nieco większe plony, dlatego zdecydowanie częściej spotkamy je jako rośliny ogrodowe i hodowlane.

Wybierając gatunki oraz ich odmiany najodpowiedniejsze do naszego ogrodu, warto zwrócić uwagę nie tylko na wymagania bytowe rośliny czy też ilość i jakość wydawanych owoców, ale również czas ich owocowania. Sadząc kilka odmian różniących się między sobą pod tym względem, będziemy mogli znacznie dłużej cieszyć się smakiem świeżych owoców, zerwanych prosto z krzaczka.

Poziomka pospolita

Poziomka pospolita (Fragaria vesca) rośnie dziko na terenie całej polski, szczególnie w lasach i na polanach, owocując szczególnie obficie w miejscach z dobrym dostępem do światła słonecznego. Posiada liczne i długie rozłogi. Osiąga zwykle wysokość od kilkunastu do trzydziestu centymetrów.  Kwitnie na przełomie maja i czerwca wydając nieliczne, drobne białe kwiaty. Jej niewielkie dojrzałe owoce mają intensywnie czerwony kolor oraz bardzo słodki smak. Zawierają także wiele witamin i innych substancji korzystnych dla naszego zdrowia.

W sklepach ogrodniczych znaleźć możemy na szczęście również kilka ciekawych odmian uprawnych, które doskonale poradzą sobie na działce. Do tych najczęściej wybieranych i godnych polecenia należą:

  • poziomki ‘Rugia’ – jedna z popularniejszych odmian, ceniona za swój wyjątkowy smak, łatwość uprawy oraz długi czas owocowania, mogący trwać od początku wakacji aż do nadejścia mrozów. Poziomki tej odmiany wyróżniają się intensywną, ciemnoczerwoną barwą oraz przyjemnym, wyraźnie wyczuwalnym aromatem. Smakiem przypominają dość mocno dzikie poziomki leśne;
  • poziomki ‚Baron Solemacher’ – trudniejsze w uprawie niż pozostałe tu wymieniane, lecz mimo to dość często wybierane przez amatorówj ze względu na walory smakowe. Owoce tej odmiany są wyjątkowo duże, o charakterystycznym sercowatym kształcie. Występują w wielu odcieniach, od niemal białego przez jasnożółty po ciemnoczerwony. Krzew ma jednak dość duże wymagania bytowe, jak na gatunek, do którego należy. Potrzebuje podłoża żyznego, przepuszczalnego i bogatego w substancje odżywcze. Jest też stosunkowo mało odporny na mróz oraz podatny na choroby grzybicze;
  • poziomki ‘Aleksandria’ – krzewy mało wymagające, szybko rozrastające się, o stosunkowo dużych jak na ten gatunek, białych kwiatach. Dobrze radzą sobie zarówno w słońcu, jak i półcieniu, wydając aromatyczne i smaczne, czerwone owoce;
  • poziomki ‚Yellow Wonder’ – ich cecha charakterystyczna to, jak zresztą wskazuje sama nazwa, wyjątkowe, żółte owoce o stożkowatym kształcie. Tę młodą odmianę wyróżnia jednak nie tylko oryginalna, intensywna barwa poziomek, lecz także ich przyjemny smak oraz wyrazisty aromat. Doskonale sprawdza się ona w przydomowych ogrodach i wydaje obfite plony;
  • poziomki wieloowocowe ‘Regina’ – odmiana o wyjątkowo dużych, smacznych i soczystych owocach, niezbyt jeszcze popularna w naszym kraju. Niestety nie nadaje się do uprawy we wszystkich regionach polski, ponieważ stosunkowo łatwo przemarza. Wymaga też z tego względu odpowiedniego zabezpieczenia na zimę;
  • poziomki ‚Attila’ – młoda, dopiero zyskująca popularność odmiana, tworząca długie, zwisające rozłogi osiągające długość powyżej metra. Ze względu na swój nietypowy wygląd, najpiękniej prezentuje się zawieszona swobodnie w skrzyni bądź donicy. Walory estetyczne to jednak jej niejedyna zaleta. Wydaje też całkiem smaczne, czerwone owoce.
Dojrzewające poziomki pospolite

fot. Dojrzewające poziomki pospolite

Własne poziomki na balkonie lub tarasie. Czy to możliwe?

Co jednak jeśli nie posiadamy ogrodu, a marzą nam się słodkie, własnoręcznie wyhodowane owoce prosto z krzaczka? Doskonałym rozwiązaniem może okazać się uprawa poziomki w doniczce. Niektóre odmiany, jak choćby wymieniona wcześniej Attila, świetnie radzą sobie także posadzone w pojemnikach lub donicach na słonecznym balkonie czy tarasie.To doskonały pomysł, szczególnie dla osób mieszkających na terenach podmiejskich, gdzie stan zanieczyszczenia powietrza pozwala na urządzenie miniaturowej uprawy.

Ziemia dla poziomki w doniczce powinna być próchnicza, przepuszczalna i lekko kwaśna. Aby uzyskać taki efekt, możemy wymieszać ze sobą podłoże uniwersalne, piasek, torf oraz dobrze przerobiony kompost w równych proporcjach. Musimy koniecznie pamiętać o regularnym podlewaniu roślin, gdyż dość łatwo je przesuszyć. Warto także zapewnić im odrobinę nawozu, gdyż rosnąc w pojemniku, mogą nieco szybciej zużywać składniki odżywcze. Najlepiej, podobnie jak w przypadku owoców uprawianych w ogrodzie, sprawdzą się tu preparaty mineralne bądź organiczne.

Bez względu na to, czy zagospodarujemy na naszej działce miejsce pod nieco większą uprawę, czy też zasadzimy pojedynczy krzaczek poziomki na balkonie w skrzyni czy donicy, zjedzenie osobiście wyhodowanych owoców zerwanych prosto z krzaczka z pewnością dostarczy nam mnóstwo frajdy. Wyhodowanie mało wymagającej poziomki nie powinno przysporzyć nam zbyt wielu trudności, nawet jeśli jesteśmy uprawą zajmujemy się wyłącznie amatorsko.

Sending
Ocena artykułu
3.8 (5 głosy)