Przydomowa oczyszczalnia ścieków – przepisy/schemat – dlaczego warto?

Czysta woda

Przydomowe oczyszczalnie ścieków stanowią idealne rozwiązanie na terenach pozbawionych sieci kanalizacyjnej. Coraz częściej zastępują szamba, które mają określoną objętość, a ich użytkowanie wiąże się z dużymi kosztami wywożenia nieczystości.

Zużycie wody

fot. Zużycie wody

Co to jest przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to zespół urządzeń, które wykorzystują procesy mechaniczne i biologiczne do neutralizacji ścieków wytwarzanych przez gospodarstwo domowe. Owym terminem określa się instalacje odbierające ścieki od 4 do 200 osób. W Polsce rozwiązanie to stosuje się od ponad 15 lat, najczęściej na terenach nieskanalizowanych.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków są ekologiczne, tanie w utrzymaniu i dość proste w budowie. Działanie takiej przydomowej oczyszczalni opiera się na wykorzystaniu bakterii, które biologicznie rozkładają ścieki.

Przepisy

fot. przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków – przepisy

Przydomowa oczyszczalnia ścieków – przepisy

Warunki, jakie muszą być spełnione podczas wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, a także kwestie dotyczące substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego opisane są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984)
Zgodnie z § 11 ust. 5 ustawy, jeśli gospodarstwo domowe nie jest podłączone do kanalizacji miejskiej z oczyszczalnią ścieków, może odprowadzać swoje ścieki do ziemi w granicach własnej działki przy zachowaniu następujących warunków:

  • ilość ścieków nie może być większa niż 5 m sześciennych w ciągu jednej doby,
  • BZT5 (Biochemiczne Zapotrzebowanie Tlenu w ciągu 5 dób) musi zostać zredukowane co najmniej o 20%, a
  • zawartość zawiesin ogólnych o połowę w wyniku wstępnego oczyszczania,
  • odległość ochronna miejsca odprowadzania ścieków do gruntu (mierzona między rzędną drenu rozsączającego
  • a najwyższym poziomem zwierciadła wody gruntowej) musi mieć grubość co najmniej 150 cm,
  • odległość drenażu rozsączającego od granicy działki sąsiedniej i drogi – min. 2 m,
  • odległość od drzew – min. 3 m.

Wśród kryteriów, które powinny spełniać przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz zasad ich lokalizacji, określa się także bezpieczną odległość od ujęć wody pitnej. Odległość ochronna mierzona między drenażem a studnią głębinową powinna wynosić minimum 30 m.

Zachowanie wymienionych kryteriów lokalizacji przydomowej oczyszczalni ścieków jest bardzo istotne, w przeciwnym wypadku mikroorganizmy chorobotwórcze mogą zakazić źródło wody pitnej i wody podskórne.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków – rodzaje

Można wyróżnić pięć rodzajów przydomowych oczyszczalni ścieków:

– Oczyszczalnia ścieków z drenażem rozsączającym

Jest to najczęściej stosowany sposób oczyszczania ścieków. Nieczystości po wstępnym oczyszczeniu w osadniku gnilnym przepływają do drenażu, który ułożony jest na warstwie żwiru. Następnie, po oczyszczaniu w warstwie żwiru lub piasku, przepływają do gruntu. Tego typu oczyszczalnie przydomowe mogą być budowane tylko na gruntach przepuszczalnych, na których można zachować minimum 1,5 metra odległości rur drenarskich od poziomu wód gruntowych.

Rury drenażu układane są na w wykopach o szerokości 50-80 cm i na głębokości 40-50 cm w warstwie żwiru. Pokrywa się je geowłókniną, przepuszczającą powietrze oraz wodę. Ma ona za zadanie zabezpieczenie rur oraz żwiru przed ziemią służąca do zasypania wykopu. Końcówki rur drenarskich są połączone ze sobą i zakończone kominkiem wentylacyjnym, który wyprowadza się na wysokość ok. 0,6 m nad ziemią.
Jeżeli poziom wód zalegających w gruncie jest wysoki, drenaż można ułożyć na wzniesieniu usypanym z piasku. Dodatkowo istnieje możliwość zastosowania pompki tłoczącej ścieki do drenażu.

– Oczyszczalnia ścieków z filtrem piaskowym

Bardzo chętnie stosowana na gruntach gliniastych i ilastych. Składa się ze studzienki rozdzielczej, rur drenarskich, rur zbierających oraz studzienki zbiorczej. Filtr układa się na warstwie gliny lub folii nieprzepuszczającej wody. Rury znajdują się na warstwie żwiru, a pomiędzy nim jest warstwa piasku. Filtr zabezpiecza się warstwą geowłókniny, którą przysypuje się warstwą ziemi. Ścieki po przefiltrowaniu i oczyszczeniu w warstwie żwiru spływają do drenażu zbierającego, a następnie odprowadzane są do wód powierzchniowych lub do gruntu;

– Oczyszczalnia ścieków z filtrem gruntowo – roślinnym

Tego rodzaju oczyszczalnie zwane są inaczej oczyszczalniami korzeniowymi lub hydrobotanicznymi. Bardzo często stosuje się je na terenach gliniastych lub ilastych. Oczyszczone ścieki są rozsączane w gruncie, żwirze lub piasku. Całość obsadza się roślinnością taką jak trzcina, pałka wodna czy wierzba krzewiasta. Ten sposób oczyszczania jest najbardziej ekologiczny i zbliżony do naturalnego.

– Oczyszczalnia ścieków z osadem czynnym

Może być budowana na niewielkich działkach. Są to oczyszczalnie całkowicie zautomatyzowane, które wymagają jedynie okresowego wywozu nieczystości. Taka ekologiczna oczyszczalnia ścieków składa się z osadnika gnilnego, zbiornika retencyjnego oraz reaktora, gdzie następuje oczyszczanie ścieków. Wyposaża się je w system napowietrzania, pompę tłoczącą ścieki, pompę do osadu oraz automatykę.
Rozkład nieczystości odbywa się za pomocą organizmów roślinnych lub zwierzęcych. Następnie ścieki przepływają do osadnika wtórnego, w którym następuje oddzielenie od nich osadu. Oczyszczone ścieki odprowadza się do odbiornika.

– Oczyszczalnia ścieków z złożem biologicznym

To sposób oczyszczania ścieków, który odbywa się w zamkniętym zbiorniku, wypełnionym materiałem takim jak żwir ceramiczny. Na powierzchni złoża tworzy się błona biologiczna zbudowana z mikroorganizmów, które odżywiają się związkami znajdującymi się w przepływających przez złoże ściekach. Każda porcja ścieków jest wielokrotnie przepuszczana przez złoże, aż do osiągnięcia wymaganego stopnia czystości.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków

fot. Przydomowa oczyszczalnia ścieków

Przydomowa oczyszczalnia ścieków – schemat

Oczyszczanie ścieków bytowo-gospodarczych odbywa się w kilku procesach. Pierwszy polega na podczyszczeniu, czyli usunięciu zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych metodą filtracji lub osadzania na dnie zbiornika osadnika gnilnego.

Osadnik gnilny

Osadnik gnilny jest bardzo istotny elementem przydomowej oczyszczalni ścieków. Następuje w nim wstępne oczyszczenie nieczystości. Warto pamiętać, aby co rok lub dwa lata usuwać nagromadzony osad ze zbiornika. Jednak warto zostawić trochę osadu na dnie zbiornika. Dzięki temu proces fermentacji zostanie szybciej uruchomiony.

Proces fermentacji można także przyspieszyć za pomocą tzw. bioaktywatorów, które umożliwiają zwiększenie tempa rozkładu nieczystości, poprawiają jakość oczyszczonych ścieków oraz zmniejszają intensywność wydzielania nieprzyjemnych zapachów.

Osadnik gnilny wykonuje się najczęściej z tworzywa sztucznego lub z żelbetu. Na końcu zbiornika zazwyczaj umieszcza się filtr, który zabezpiecza przed wypływem zanieczyszczeń zalegających na powierzchni ścieków. Wielkość takiego osadnika jest dobierana tak, aby pomieścił ścieki wytworzone przez mieszkańców domku jednorodzinnego w przeciągu 3 dni.

Zanieczyszczenia fermentują minimum 3 dni i rozkładają się na substancje rozpuszczalne w wodzie i nierozpuszczalne, które odkładają się w osadniku. Piana powstająca w procesie fermentacji beztlenowej to zanieczyszczenia lżejsze od wody, w tym tłuszcze.

Objętość osadnika gnilnego i czas fermentacji ścieków w procesie podczyszczania (P) zależy od: ilości użytkowników (mieszkańców gospodarstwa domowego) (n), zużycia wody (q) i zakładanego czasu przetrzymywania ścieków w osadniku (min. 3). Można to obliczyć samodzielnie według poniższego wzoru:

P = (n x q) x 3

Osadnik potrzebuje dobrej wentylacji. Najlepiej sprawdzi się podłączenie do sieci kanalizacyjnej budynku z wyprowadzeniem na zewnątrz przez dach. Wentylacja odbywać się będzie wówczas metodą grawitacyjną.

Kolejny proces to doczyszczanie ścieków wypływających z osadnika gnilnego z udziałem tlenu. Dzięki niemu w ściekach rozwijają się bakterie, które rozkładają zanieczyszczenia.

Doczyszczanie tlenowe odbywa się głównie poprzez drenaż rozsączający, który równomiernie rozprowadza podczyszczone ścieki pod powierzchnią terenu, do warstw filtrujących. Duże znaczenie ma więc rodzaj gruntu na działce. Do tego celu nadają się tylko gleby przepuszczalne, takie jak piaski, gleby mieszane i piaszczyste. Jeśli grunt ma zbyt małą lub zbyt dużą przepuszczalność, należy wówczas wykonać dodatkową warstwę filtrującą z piasku, pod warstwą gruntu rodzimego.

Drenaż rozsączający powinien mieć długość proporcjonalną do zakresu ścieków i przepuszczalności gruntu.

Przyjmuje się ok. 15 m bieżących drenu na jednego mieszkańca, przy czym jedna nitka drenażowa nie może być dłuższa niż 20 m, a odległość między nimi musi wynosić co najmniej 150 cm.

W przekroju łoża drenarskiego powinno znaleźć się (od dołu): 10 cm gleby, 10 cm piasku, 40 cm żwiru (frakcja 16/32). Całość powinna zostać przykryta geowłókniną z brzegami zawiniętymi do góry i warstwą ziemi.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków biologiczna

Wybór typu oczyszczalni zależy nie tylko od naszej decyzji czy kwoty, którą dysponujemy, ale także od ograniczeń prawnych i technicznych. Przede wszystkim budując oczyszczalnie ścieków, należy zachować zalecane odległości. Projekt biologicznej oczyszczalni ścieków musi także uwzględnić takie aspekty jak: ilość dostarczanych ścieków, charakter obiektu czy możliwości przestrzenne oraz gruntowe. Warto także pamiętać, że przydomowa oczyszczalnia ścieków jest inwestycją trwałą, która po dłuższym czasie przynosi korzyści zarówno ekologiczne, jak i ekonomiczne.

Eksploatacja i kontrola działania przydomowej oczyszczalni ścieków

Choć eksploatacja i użytkowanie przydomowej oczyszczalni ścieków są łatwe i niedrogie, nie należy zapominać o okresowych kontrolach działania poszczególnych elementów instalacji – osadnika, studzienki i złoża. Osad z osadnika należy usuwać średnio raz na 1,5 roku – taką usługę oferują firmy dostarczające gotowe systemy oczyszczalni przydomowych. Weryfikację i czyszczenie studzienki rozdzielczej, płukanie nitek drenażu i czyszczenie separatorów tłuszczu wykonuje się raz na pół roku. Przepompownię wystarczy oczyścić raz w roku, a WC przy użyciu biopreparatów raz w miesiącu.

Sending
Ocena artykułu
5 (1 głos)