Dom szwedzki stanowi pierwowzór domów szkieletowych. Zaprojektował go architekt Fredrik Blom w latach 20. XIX wieku – prekursor budownictwa prefabrykowanego. Natomiast w 1832 roku George Washington Snow zastosował tzw. konstrukcję balonową do budowy swojego magazynu. Amerykanie szybko odkryli, że konstrukcja nośna domów szkieletowych może być wykonana z cieńszych elementów. Nowa wersja technologii powędrowała do Europy, a w USA na stałe wpisała się w tradycję budowlaną.
Czym wyróżniają się szwedzkie domy?
Tradycyjne domy szwedzkie pozostały na Półwyspie Skandynawskim, gdzie ich technologia zmieniała się latami. Domy kanadyjskie, domy amerykańskie, domy skandynawskie i domy szkieletowe, choć na pierwszy rzut oka podobne do siebie, dzieli wiele różnic. Między domami amerykańskimi i skandynawskimi najważniejszą różnicą jest grubość elementów, z których wykonuje się szkielet. Domy kanadyjskie, tak jak domy amerykańskie, wywodzą się z technologii domów szkieletowych. Szkielet domu amerykańskiego został jednak znacznie odchudzony. Przypomina konstrukcję z zapałek. Poszczególne belki są cienkie i gęsto rozmieszczone.
Konstrukcja domów szwedzkich
Dom szwedzki to konstrukcja osadzona na drewnianym szkielecie, na który składają się zespolone słupy nośne o złożonej konstrukcji (zwykle o szerokości większej niż 23 cm). Ściany wypełniane są warstwą wełny mineralnej o grubości 23 cm. Konstrukcję usztywnia się za pomocą płyt gipsowo-kartonowych, mocowanych od strony pomieszczeń. Na zewnątrz budynku rzadko stosuje się usztywnienie. Do szkieletu ścian często mocuje się folie wiatroizolacyjne albo gips wodoodporny.
Elewacja domu szwedzkiego wykonywana jest z materiałów ekologicznych, takich jak: pionowo mocowana oblicówka drewniana, cegła okładzinowa lub tynk tradycyjny. Do pokrycia dachu powszechnie stosuje się materiały tradycyjne, takie jak: dachówki cementowe, ceramiczne lub blachodachówki. Domy szwedzkie częściej wykonuje się z gotowych prefabrykatów, niż buduje od podstaw na miejscu. Prefabrykację charakteryzuje większa dokładność wymiaru, a także szybszy czas budowy. Wielkość modułów określana jest przez projektanta i przystosowywana do warunków budowy.
Budowa domów szwedzkich
Obecnie domki szwedzkie są niemal w całości prefabrykowane, tak jak domy szwajcarskie i niemieckie. Między innymi z tego powodu budynki wznoszone tą metodą są podobne do siebie. Budowa szwedzkich domów, dzięki stosowanej specyfice wykonania modułów, przynosi sporą oszczędność – zużywa mniej drewna w porównaniu do technologii domów kanadyjskich wznoszonych niemal w całości na placu budowy.
Domy szwedzkie drewniane opierają się na słupach nośnych wykonanych technologią łączoną, a nadproża i oczepy, dzięki konstrukcji modułowej, redukuje się do minimum. W celu ocieplenia konstrukcji ściany wypełnia się wełną mineralną o grubości słupów (ok. 23 cm). Przenikalność cieplna izolatora wynosi 0,2.
Tradycyjne szwedzkie domy wykańcza się przeważnie materiałami ekologicznymi: drewnianą licówką, tradycyjnym tynkiem lub cegłą okładzinową. W wersji nietradycyjnej można zastosować tynk cienkowarstwowy, bloczki klinkierowe i siding.
fot. Domy szwedzkie
Szwedzkie domy – projekty
Szwedzkie projekty domów powstają z reguły na planie kwadratu, ponieważ pozwala on optymalnie zaprojektować pomieszczenia wewnątrz i konstrukcję elementów modułowych. Wysokość kondygnacji nie powinna być wyższa niż jedno piętro. Projekty domów drewnianych, budowanych z elementów prefabrykowanych, zazwyczaj nie mają piwnic. Elementy stawia się i łączy na betonowych fundamentach. Na głębokości 1 m pod podłogą ukryte są przewody instalacyjne. Domy drewniane w Szwecji ogrzewane są przede wszystkim energią elektryczną. Za najefektywniejszą metodę uważa się ogrzewanie podłogowe.
Poza tym, że domy szwedzkie charakteryzują się urokliwym, minimalistycznym wyglądem, to są świetnym rozwiązaniem dla osób ceniących ekologię ze względu na materiały, z których buduje się elewację. Dodatkowo są energooszczędne – szczeliny wentylacyjne dobrze chronią drewnianą konstrukcyjną przed zawilgoceniem.
fot. Dom szwedzki zimą
