Ogrody japońskie należą do jednych z najbardziej charakterystycznych i perfekcyjnie urządzonych ogrodów. Wywodzą się z dalekowschodnich tradycji. Tworzenie ogrodów na Wschodzie uważane było za odrębną dziedzinę sztuki. Początkowo ogrody japońskie powstawały na wzór ogrodów chińskich. Z czasem narodził się odrębny styl architektury ogrodowej, w oparciu o japońską estetykę i kulturę. W Kraju Kwitnącej Wiśni opanowano tę sztukę do perfekcji.
Ogród japoński powstaje w idei harmonii z naturą. Powinien wyglądać tak, jakby istniał od wielu lat i nie był stworzony przez człowieka. Często wykorzystywanym elementem takich ogrodów są miniatury, dzięki którym na niewielkim obszarze można zmieścić całkiem spory kawałek krajobrazu.
Ponieważ w naturze rzadko kiedy spotyka się symetrię i wyrafinowane kompozycje, ogrody japońskie są asymetryczne i proste.
Typy ogrodów japońskich
Istnieje wiele rodzajów ogrodów japońskich, ale łączą je pewne cechy wspólne, takie jak dbałość o szczegóły, prostota, oszczędność aranżacji, a także naśladownictwo przyrody. Wiele kompozycji wykorzystuje kamienie i wodę.
fot. Ogród japoński
Najbardziej znane typy ogrodów japońskich to:
– Tsukiyama – nazwa ta oznacza miniaturowe, sztuczne wzgórze. Początkowo autorami tego typu aranżacji byli amatorzy, z czasem jednak ich rola została przejęta przez buddyjskich mnichów. Cechami charakterystycznymi dla tego stylu są kompozycje z głazów, mniejszych kamieni, pagórki oraz wzniesienia symbolizujące góry, oczka wodne, strumyki naśladujące morza, jeziora lub rzeki.
Sposób podziwiania tego rodzaju ogrodu zależy od jego wielkości. Jeżeli jest on niewielki, oglądamy go z jednego stanowiska widokowego. Jeśli jednak powierzchnia jest stosunkowo duża, wytyczane są ścieżki, które wyłożone są przeważnie płaskimi kamieniami i poprzedzielane mostkami ustawionymi nad strumykami i oczkami.
– Karesansui – jest to „ogród suchego krajobrazu” zwany także sekitei, czyli „ogród kamienny” lub ogród zen. Jest to kompozycja usypana ze żwiru, piasku, kamieni i mchu. Tego rodzaju ogrody spotykane są najczęściej przy świątyniach zen. Oglądający ogród nie porusza się po nim, tylko kontempluje jego piękno z tarasu świątyni. W tej stylizacji nie występuje woda, a jej funkcję mają zastąpić drobne, jasne kamienie, które są grabione w taki sposób, aby naśladowały falującą wodę. Głównym elementem takiej stylizacji są głazy, umieszczane na niewielkich wysepkach.
– Chaniwa – jest to ogród herbaciany. Jest to odzwierciedlenie estetyki ceremonii herbacianej. Ogród w tym stylu musi mieć pawilon herbaciany, do którego prowadzą ścieżki, przy których znajdują się specjalne kamienne latarnie i misy służące do obmywania rąk.
fot. Ogród japoński
Ogród japoński – rośliny
Aranżacje ogrodów japońskich zawierają także ściśle określoną roślinność. Spacerując po tak urządzonym ogrodzie można przede wszystkim dostrzec azalie japońskie, azalie ogrodowe, rododendrony, sosny, kosodrzewinę, klony palmowe, klony japońskie, dęby, wiśnie ozdobne, magnolie, śliwy, wiśnie, miłorzęby, bambusy, cedry czy peonie.
Dominującym kolorem kompozycji jest zieleń. Kwiaty wprowadzone do ogrodu mają jasną i delikatną barwę, tak jak lilie, storczyki czy peonie. Rośliny mają także znaczenie symboliczne – odzwierciedlają pory roku. Wiosnę symbolizują azalie i kamelie, lato kosaćce, a jesień to pięknie przebarwiające się klony palmowe.
Długowieczność utożsamiają bukszpany, sosny i ostrokrzewy.
fot. Ogród japoński
Mała architektura
Istotnym elementem ogrodu japońskiego jest mała architektura ogrodowa, jak pawilony, w których celebruje się picie herbaty, małe świątynie i wiaty do modlitwy. Częstym i charakterystycznym dla japońskiej sztuki elementem jest także kamienna latarnia rozświetlająca ogród nocą.
Ogrody japońskie w Polsce
W Polsce najbardziej znaną tego typu realizacją jest Ogród Japoński we Wrocławiu, który znajduje się w Parku Szczytnickim. Po raz pierwszy powstał w latach 1909-1912 i miał stanowić atrakcję Wystawy Stulecia w 1913 roku. Niestety z czasem założenie uległo zniszczeniu, ale w 1996 roku postanowiono odnowić ogród. Rok później, w 1997 teren został zalany podczas powodzi. Ponowne otwarcie ogrodu japońskiego nastąpiło w 1999 roku i po dzień dzisiejszy jest chętnie odwiedzany przez wrocławian i turystów.
fot. Ogród japoński
Zakładanie ogrodu japońskiego to bardzo pracochłonny i kosztowny proces. Aby przygotować fragment takiego ogrodu należy liczyć się z dużymi nakładami pieniędzy i pracy. Bardzo często samemu ciężko uzyskać właściwy efekt, dlatego warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. Obecnie na rynku jest wiele firm ogrodniczych, które oferują usługę projektowanie ogrodu japońskiego. W ten sposób możemy stać się szczęśliwymi posiadaczami ogrodu o niepowtarzalnym orientalnym wyglądzie i charakterze.
