fot. liście
Piędzik przedzimek (Operophthera brumata L.) to należący do rodziny miernikowcowatych (Geometridae) motyl wielkości od 6 milimetrów w przypadku samic, do 15 w przypadku samców.
Motyl pojawia się w okresie października i grudnia, a pospolity bywa w całym kraju. Zazwyczaj jednak żeruje tam, gdzie graby, buki, brzozy, klony oraz inne drzewa liściaste. Nie gardzi również drzewami owocowymi.
Piędzik zimuje w postaci jaj składanych w grupach lub pojedynczo na końcach gałęzi, w pobliżu pączków. Wczesną wiosną, mniej więcej w połowie kwietnia, młode larwy rozpoczynają żerowanie, najpierw na rozwijających się pączkach, potem na liściach, łącząc je w początkowym etapie żeru przędzą. W końcu okresu rozwoju wygryzają duże dziury w blaszce od brzegu do nerwu głównego kompletnie niszcząc liście. Mogą również ogryzać młode owoce np. wiśnie. W połowie czerwca dorosłe gąsienice piędzika opuszczając się na niciach schodzą do podnóży drzew, na których zerowały i tam, kilka centymetrów pod ziemią przepoczwarzają się. Poczwarki pozostają w glebie do jesieni. Owady dorosłe wychodzą wraz z nastaniem pierwszych przymrozków. Zauważone przez nas w sadzie szare motyle pojawiające się wraz z pierwszymi nocnymi przymrozkami powinny nas upewnić, co do obecności tego szkodnika. Samce latają wieczorem, wraz z nastaniem popołudniowej szarówki. Aktywne stają się w temperaturze 4-8 0C. Właśnie wtedy, po zapadnięciu zmroku odbywają się loty godowe. W ciągu dnia można je jednak zaobserwować siedzące na korze drzew. Samice przypominają raczej niezdolnego do lotu pająka. Zredukowanie skrzydeł i utrata zdolności lotu nastąpiły na rzecz dużych rozmiarów odwłoka, mogącego pomieścić ogromną liczbę jaj. Za dnia samice ukrywają się w trawie pod drzewem. W nocy przemieszczają się chodząc po powierzchni pnia i gałęzi, gotowe do tego, by na pączkach czy w szczelinach kory złożyć jaja. Najpierw jednak w oczekiwaniu na samce docierają często nawet na szczyty drzew. Późnojesienny okres ich występowania, dymorfizm płciowy, szczególnie nietypowa budowa samicy związane są właśnie z cyklem rozrodczym. Pojawiając się na jesieni mają szansę uniknąć ataku ptaków owadożernych, które już zakończyły lęgi i w większości już odleciały.
Cechą szkód, jakie czynią jest to, iż wygryzione przez gąsienice liście pozostają na drzewach do końca sezonu – nie następuje ich regeneracja. Obniża to zdecydowanie estetykę drzew. Występując masowo mogą całkowicie ogołacać drzewa z liści.
Gąsienice piędzika, z uwagi na brak włosków jadowych, są bardzo chętnie zjadane przez wiele gatunków ptaków. Ich liczba jest często tak duża, że nie wszystkie kończą jako pokarm.
Gąsienice miernikowców łatwo rozpoznać. Poruszają się, bowiem w charakterystyczny sposób, przypominający odmierzanie odcinków przebytej drogi, wyginając ciało na kształt odwróconej litery U. Ten sposób poruszania wynika z tego, iż gąsienice te mają tylko dwie pary odnóży na odwłoku
W przypadku powtarzających się masowych pojawień piędzika przedzimka zwalczanie powinniśmy rozpocząć już w okresie kwietnia i maja, w momencie, gdy szkody wyrządzają jego młodsze gąsienice. Najczęściej piędzika zwalcza się przy zastosowaniu lotniczego oprysku preparatami biologicznymi na bazie Bacillus thuringiensis subspecies kurstaki.
Domowe sposoby ochrony drzew w sadach polegają najczęściej na założeniu we wrześniu wokół ich pni pierścieni lepowych, uniemożliwiających samicom dojście po pniu do korony i złożenie jaj. W czasie lustracji zimowej, jeśli stwierdzimy 2 – 4 jaja na metrze bieżącym pędu powinniśmy wykonać oprysk. Oprysk wykonujemy w fazie zielonego lub wczesnego różowego pąka preparatami: Owadofos, Sumithion, Nomolt, Fastac, Basudin. Zwalczanie gąsienic możemy również prowadzić przy użyciu innych preparatów bakteryjnych, jak np. Dipol, czy Bacillan, wywołujące u gąsienic proces chorobowy.
