Powojnik (łac. clematis) to krzew pnący lub bylina, charakteryzująca się przepięknymi, bujnymi kwiatami o niemalże wszystkich możliwych barwach. Stanowi wyjątkowy element dekoracyjny ogrodu. Wykorzystywany jest do ozdabiania ścian, pergoli, ogrodzeń i altan, a nawet pni drzew. Uzyskanie spektakularnego efektu dekoracyjnego z udziałem powojników wiąże się z poznaniem wymagań tych roślin oraz ich odpowiednią pielęgnacją.
Powojnik – odmiany
Powojniki to grupa roślin o ponad czterech tysiącach odmian o rozmaitych kolorach, wielkościach kwiatów, poziomach rozrostu oraz wymaganiach. Gatunki o największej sile wzrostu potrafią osiągnąć nawet 10 m wysokości, a zaliczają się do nich powojnik pnący i tanguicki. Do 5m osiąga powojnik górski, południowy oraz alpejski.
fot. Podwojnik górski
Jeżeli planujesz przyozdobić swój taras lub balkon, świetnie sprawdzą się do tego wszystkie odmiany powojników z grupy Viticella, osiągające niższy poziom wzrostu. Oczywiście powyższe odmiany powojników to zaledwie kropla w morzu, ponieważ gatunków, którym sprzyja klimat w Polsce, wyróżniono ok. 300.
fot. Odmiana Nelly Moser
Powojniki – uprawa
Stanowisko słoneczne oraz półcieniste jest najbardziej lubiane przez powojniki.
Należy chronić je zarówno przed nadmiernym przesuszeniem, jak i wiatrem, ze względu na ich delikatne pędy. Preferują gleby żyzne, próchnicze, bogate w wapń. Częstotliwość podlewania powojników zależy od poziomu nasłonecznienia ich stanowiska – im więcej dostawać będą promieni słonecznych, tym więcej będą potrzebować wody. Są wrażliwe na suszę, ale również niską wilgotność, dlatego bardzo istotne jest, aby gleba nie była przesuszana ani podmokła. Prawidłowy odczyn pH wynosi 6,5-7,5. Powojnik należy posadzić głęboko, wówczas mamy pewność, że system korzeniowy dobrze się rozwinie.
Cięcie powojnika
Pielęgnacja powojników pod względem ich prawidłowego cięcia to kwestia kluczowa w uzyskaniu pięknie kwitnących, rozlegle rosnących krzewów. Wstępne cięcie po posadzeniu przyśpieszy wzrost, dlatego należy obciąć roślinę do 30 cm wysokości od ziemi, tuż nad młodymi pąkami. Natomiast w latach późniejszych technika cięcia powojnika będzie różnić się w zależności od grupy, do której się zalicza, a dokładniej, to kiedy przycinać powojniki koreluje z terminem ich kwitnienia.
Powojniki, u których okres kwitnienia przypada na wiosnę, przycinać należy tuż po przekwitnięciu, zanim pojawią się pierwsze pąki. Skracamy je o jedną trzecią wysokości. Zbyt gęsto rosnące powojniki powinno się przerzedzić, usuwając słabe lub przesuszone pędy. Cięcie powojników kwitnących w późniejszym okresie należy przeprowadzać wczesną wiosną na wysokość 40-60 cm.
Powojnik – rozmnażanie
Istnieją trzy sposoby rozmnażania powojników.
Rozmnażanie powojników z sadzonek półzdrewniałych
Sadzonki powinny być przygotowywane od marca do czerwca. Wybrane gałązki należy przyciąć na 1 cm powyżej węzła i 3 cm poniżej, zanurzyć w ukorzeniaczu, a następnie zasadzić do doniczek wypełnionych torfem i piaskiem. Ukorzenienie rozpoczyna się po 5-6 tygodniach.
Rozmnażanie powojnika z odkładów
Jest to dobry sposób na każdą z odmian powojników. Proces ten najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną. Ze zdrowego pnącza należy wyselekcjonować długi i najlepiej zeszłoroczny pęd. Przyginamy go do podłoża, mocując drucikiem, a następnie przysypujemy ziemią w miejscu styku pędu z podłożem.
Rozmnażanie powojnika z nasion
Przed wysiewem nasiona wymagają trwającej 2 miesiące stratyfikacji, czyli przysposobieniu nasion do kiełkowania. Należy umieścić nasiona w wilgotnym podłożu o niskiej temperaturze. Rozmnażając powojniki tym sposobem, nie dostaniemy gwarancji, że roślina zachowa cechy rodzica.
Choroby powojników
Uwiąd powojników stanowi najgroźniejszą i najczęstszą z chorób tych pięknych roślin. Jej ofiarą padają najczęściej odmiany wczesnego kwitnące. Objawia się nadmiernym usychaniem liści. Powodem choroby jest najczęściej nieprawidłowa uprawa – nieodpowiednia gleba bądź płytkie posadzenie. Wilgoć sprzyja rozwojowi uwiądu. Chore pędy należy obciąć. Korzenie rzadko kiedy zostają zaatakowane chorobą, dlatego też może ona odrosnąć nawet po obcięciu wszystkich pędów.
Drugą chorobą, która dotyka powojniki jest mączniak prawdziwy, który powoduje powstawanie nalotu białej barwy na powierzchni liści. Z czasem pojawiają się czerwone i brązowe plamy, których następstwem jest całkowicie zaschnięcie liści. Choroba rozwija się przy temperaturze powyżej 20oC, w miejscach zacisznych, półcienistych i bez przewiewu.
Powojniki charakteryzuje wysoka liczebność gatunków o zróżnicowanych wymaganiach, dzięki czemu można dostosować je do warunków, jakie jesteśmy w stanie im zapewnić. Warto zadbać o ich staranną pielęgnację – w ten sposób uniknąć można wszelkich chorób, a roślina odwdzięczy się efektownymi, rozlegle rozstającymi się pędami, uzupełniając krajobraz w przepiękne kwiaty.
fot. Clematis
